Suni Tohumlama Hakkında

Hayvan yetiştirmek ve yeni nesillerin sağlıklı bir şekilde büyümesi için suni tohumlama çalışmaları oldukça önemli çalışmalar arasında yer alır. Suni tohumlama, erkeklerden alınan spermaların, dişilerin üreme organlarına aktarılması çalışmalarıdır. Bilimsel olarak tarihte ilk suni tohumlama çalışmaları Rusya’da yapılmıştır.

Veteriner hekim Ivanoff tarafından 1912 yılında sığır ve koyunlar üzerinde uygulanmıştır. Tarihte ilk suni tohumlama kurumu 1936 yılında 220 üyesi ve 1070 büyük baş hayvanı ile Danimarka’da kurulmuştur.

Sperma örneklerinin dondurulabilme durumu ve taşıması kolay olduğu için bu uygulama pratik olduğu için zamanla bütün ülkeler tarafından kullanılmaya başlamıştır.

Türkiye’de Suni Tohumlama

Türkiye’de boğa ve ineklerin ıslah edilmesi ve gelecek nesillerinin veriminin arttırılması için 1949 yılında Bursa’da 2 Tekirdağ’da 2 toplamda 4 sığır suni tohumlama istasyonunda Montofon ırkına ait sperma kullanılmıştır. Sonrasında diğer ırklardan alınan sperma örnekleri alınmış ve birçok güçlü ırka ait spermalar kullanılmıştır. 1985 yılından sonra birçok serbest veteriner hekim bu çalışmaları yürütmeye karar vermiştir. Günümüzde kalıtsal olarak hayvanların verim gücünü artırmak için, kısa süre içerisinde daha az masraf harcayıp, daha yüksek verim alma açısından suni tohumlama çalışmalar sürdürülmeye başlamıştır.

Suni Tohumlamanın Yararları Nelerdir?

• Kalıtsal yapıları üstün olan erkek ırklardan, çiftleşmekten daha yüksek verim elde edilir. Örnek verecek olursak tabii tohumlama ile herhangi bir boğa yılda yaklaşık 100 ineği tohumlayabilir. Fakat aynı boğanın sperması ile yıllık 10 bin civarında inek suni tohumlanabilmektedir.
• Donuklaştırılmış olan spermanın taşınması, çözülüp uygulanması, oldukça pratik ve basittir. Günümüzde birçok çiftçi ve sığır işletmesi pahalı damızlık almak yerine spermasını ucuz yoldan almayı tercih etmektedir. Böylelikle düşük maliyetle üreme sayısı arttırılır.
• Damızlık olan boğaların alınması ve beslenmesi oldukça maliyetli ve zordur.
• Suni tohumlama yöntemleri döllenme hastalıklarının yaygınlaşmasına engel olur. Sürüde oluşan herhangi bir dölerme hastalığı boğa üzerinden birçok ineğe bulaşabilmektedir.
• Erkek damızlıklardan elde edilen spermalar ile tabii çiftleşmeden daha fazla dişi yavru ürer. Bu durum doğal çiftleşmedeki üreme durumundan daha hızlı meydana gelir.
• Suni tohumlama yönteminde ineklerin gebelik durumları ve sinir durumları kolaylıkla kontrol altına alınıp denetlenebilir.
• Homojenite suni tohumlama sayesinde sürü içerisinde hızlıca sağlanır.

Suni Tohumlama Nasıl Yapılmalı?

Suni tohumlama uygulamaları için veteriner çağırdığınız vakit tohumlama işleminin yapılacağı hayvanın kızgınlık durumunun başlayacağı zaman ve niteliği ya da gözünüze takılan diğer detayları veteriner hekiminize telefonla iletiniz. Tohumlama işlemleri steril ortamda yapılmalıdır. Tohumlama esnasında hayvanların hızlı reaksiyon verme durumları göz önüne alınarak, hayvanların sakatlanmasını engellemek için tohumlama işleminin yapılacağı hayvanın ayrı bir bölmeye alınması gerekir.

Kızgın olan hayvanların arkasındaki çara akıntıları şeffaf, renksiz ve yapışkan olmalıdır. Akıntı süresince beyaz lekeler ve akıntının çay rengine sahip olması döl yataklarının hasta olması şüphesi göz önünde bulundurularak veteriner hekime iletilmelidir. Hayvanların kızgınlık düzeni durumları dışında sürekli olarak kızgınlık gösterme durumları dölerme organlarının muayene olması gerektiğini gösterir.

Dölerme hastalıklarından ötürü oluşan erkek yavru ölümlerinden dolayı tohumlanmış olan hayvanlar 1.5 ay sonrasındaki süreçte kızgınlık göstererek gebeliğe ait hiçbir belirti göstermeyebilirler. Tohumlanmış olan hayvanların düzenli olarak 3 ayda bir gebelik muayeneleri yapılmalıdır. Suni tohumlama destekleme primlerinden yararlanmak için evrakların eksiksiz olması gerekir.

Veteriner hekimlerden alınan faturaların yanında aynı tarihli tohumlama belgesi, hayvan sahibinin iletişim bilgileri, adı soyadı, adresi, tohumlama işleminin gerçekleştirileceği hayvanın kulak numarası, adı, tohumlamayı yapan boğanın adı, kulak numarası ve tohumlama tarihi haricinde tarım bakanlığı izin numarası, imzası ve tohumlama payetleri gerekli olan belgelerdir.